Γράφει ο Τάσος Καρατζόγλου : "Ο Πλάτων για την ομοφυλοφιλία"
Ο Πλάτων για την ομοφυλοφιλία
Το 416 π.Χ. ο νεαρός ποιητής Αγάθων κέρδισε
βραβείο στους δραματικούς αγώνες στα Λήναια και την επομένη κάλεσε τους φίλους
του σε συμπόσιο. Το συμπόσιο αυτό υποτίθεται ότι αποδίδει το ομώνυμο έργο του
Πλάτωνα που γράφτηκε γύρω στο 380 π.Χ. και θεωρείται από τα καλύτερα του
φιλοσόφου και της παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Στο συμπόσιο μετέχουν ο Αγάθωνας, ο
Φαίδρος, ο Αριστοφάνης, ο Αλκιβιάδης, ο Σωκράτης και άλλοι και θέμα του είναι ο
έρωτας.
Στη ροή
του διαλόγου παίρνει τον λόγο ο κωμικός ποιητής Αριστοφάνης, που είναι ένα από
τα πρόσωπα του διαλόγου, και αναπτύσσει μια φανταστική ανθρωπολογία, έναν
ευρηματικό μύθο, με τον οποίο εξηγεί όλες τις μορφές του σαρκικού έρωτα.
Κατά τον μύθο αυτό η ανθρωπότητα στην αρχή
της αποτελούνταν από τρία γένη και όχι μόνο από δύο φύλα, όπως τώρα. Οι
αλλοτινοί αυτοί άνθρωποι ήταν πλάσματα τερατώδη, που είχαν μια ράχη
ολοστρόγγυλη και πλευρά περιφερειακή, ο καθένας τους τέσσερα χέρια, τέσσερα
πόδια, δύο πρόσωπα, τέσσερα αυτιά κτλ. Και τα γεννητικά τους όργανα τα είχαν
επίσης διπλά. Το πρώτο γένος είχε δύο αντρικά όργανα, το δεύτερο δύο γυναικεία,
ενώ το τρίτο, που ήταν μαζί αρσενικό και θηλυκό, συγκροτούσε το λεγόμενο
«ανδρόγυνον». Το αρσενικό πλάσμα ήταν ένα βλαστάρι του ήλιου, το θηλυκό ένα
βλαστάρι της γης και το ανδρόγυνο ένα βλαστάρι του φεγγαριού, γιατί το φεγγάρι
συμμετέχει στα δύο άλλα άστρα.
Αυτή η πρώτη ανθρωπότητα ήταν οι Γίγαντες,
που θέλησαν να σκαρφαλώσουν στον ουρανό και απείλησαν το κράτος των θεών. Ο
Δίας και οι άλλοι θεοί, για να προφυλαχτούν από τη δύναμη και τη θρασύτητά
τους, αποφάσισαν να κόψουν στα δυο αυτά τα διπλά πλάσματα, για να τα
αποδυναμώσουν. Κόπηκαν, λοιπόν, σαν να πριονίστηκαν σε δύο μέρη, όπως κόβεται
ένα αυγό με μια τρίχα, κι ύστερα ο Απόλλων τους γύρισε το πρόσωπο και τον λαιμό
προς το μέρος της κοπής. Επιφορτίστηκε επίσης ο Απόλλων με άλλες
μικροεπεμβάσεις, που θα λέγαμε ότι ανήκουν στον τομέα της αισθητικής
χειρουργικής.
Καθένας, λοιπόν, από μας είναι ένα κομμάτι
ανθρώπου κομμένου, σαν μια σαρδέλα ανοιγμένη στα δυο. Κατά συνέπεια, ζητάει
πάντα το άλλο του μισό. Και όσοι από τους άντρες είναι κομμάτι του πλάσματος
που τότε λεγόταν «ανδρόγυνον» αγαπάνε τις γυναίκες και πολλοί από τους μοιχούς
ανήκουν σ’ αυτό το γένος, από το οποίο προέρχονται επίσης οι γυναίκες που
αγαπάνε τους άντρες, καθώς και οι μοιχαλίδες.
Συνεχίζοντας ο Αριστοφάνης λέει ότι όσες
γυναίκες είναι κομμάτι από το πλάσμα γυναίκα δε δίνουν καμιά σημασία στους
άντρες, αλλά κλίνουν προς τις γυναίκες και απ’ αυτές προέρχονται οι λεσβίες. Κι
όσοι άντρες είναι κομμάτια από το πλάσμα άντρας αναζητούν το αρσενικό. Και όσο
είναι παιδιά, σαν κομμάτια από άντρα που είναι, αγαπούν τους άντρες και τους
αρέσει να πλαγιάζουν μαζί τους και να βρίσκονται στην αγκαλιά τους. Και αυτοί
είναι οι καλύτεροι από όλα τα παιδιά και τα μειράκια, γιατί είναι εκ φύσεως
πολύ ανδρείοι. Είναι αλήθεια πως μερικοί τους κατηγορούν για αναίσχυντους, αλλά
αυτό είναι πολύ άδικο. Γιατί αυτό που κάνουν δεν το κάνουν από αναισχυντία,
αλλά γιατί, παρακινημένοι από το θάρρος και την αντρεία και τον αρρενωπό
χαρακτήρα που έχουν, προτιμούν εκείνο που τους μοιάζει.
Μέσα από αυτόν τον μύθο γίνεται φανερό ότι
ο Αριστοφάνης, δηλαδή ο Πλάτων, βλέπει με μεγάλη επιείκεια την ομοφυλοφιλία,
που τη βάζει ίσα κι όμοια με τον ετεροφυλόφιλο έρωτα.
Ο Τάσος Καρατζόγλου από τη Θηριόπετρα της Αλμωπίας είναι απόφοιτος του τμήματος Αρχαιολογίας και Τέχνης της Φιλοσοφικής Σχολής του ΑΠΘ. Υπηρέτησε ως καθηγητής Φιλολογίας στα Γενικά Λύκεια Εξαπλατάνου και Αριδαίας. Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με την ιστορία και τον πολιτισμό της Αλμωπίας. Βιβλία του: ‘Ο τόπος μας. Γνωριμία με τον Δήμο Εξαπλατάνου’, 2003, ‘Η Αλμωπία στο διάβα των αιώνων’, 2009, ‘Θηριόπετρα Αλμωπίας’, 2018.
-------------------------
