Τάσος Καρατζόγλου: Επιχείρηση «Συλλάβετε τον Γερμανό Φρούραρχο»

Επιχείρηση «Συλλάβετε τον Γερμανό Φρούραρχο»

     Το 1982 η κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου αναγνώρισε την Εθνική μας Αντίσταση και όρισε να γιορτάζεται την 25^η Νοεμβρίου, ημέρα ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοποτάμου το 1942.

    Αυτό το άρθρο γράφεται, για να τιμηθεί στο σύνολό της η Εθνική μας Αντίσταση, αλλά και να ανασυρθεί από τη λήθη και να αναδειχθεί μια καταπληκτική επιχείρηση του Ε.Λ.Α.Σ. στην πόλη μας, που εξ όσων γνωρίζω δεν υπάρχει κάτι ανάλογο στην ιστορία της Αντίστασης.

    Βρισκόμαστε στον Γενάρη του 1944. Στην περιοχή μας δρα κατά των κατακτητών το 30ό Σύνταγμα του Ε.Λ.Α.Σ. Οι Γερμανοί είχαν ήδη ξεκινήσει εκτεταμένες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις κατά των ανταρτών.

    Μέχρι την Πρωτοχρονιά του 1944 οι Γερμανοί δεν έμεναν μόνιμα στην Αριδαία. Έρχονταν μια δυο φορές τον μήνα με αυτοκίνητα, άρπαζαν ζώα ή τρόφιμα, τρομοκρατούσαν τον πληθυσμό και έφευγαν. Την 1^η του Γενάρη 1944, όταν άρχισαν να κινούνται για τις εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στο Πάικο, ήρθε στην Αριδαία και εγκαταστάθηκε ένα γερμανικό τάγμα. Ταυτόχρονα άλλες γερμανικές δυνάμεις κύκλωναν το Πάικο.  

    Για αντιπερισπασμό το 2^ο τάγμα του Καϊμακτσαλάν του 30^ού Συντάγματος του ΕΛΑΣ μαζί με τα τμήματα του 16^ου Συντάγματος Βερμίου οργάνωσε επιχείρηση κατά του γερμανικού τάγματος που εγκαταστάθηκε στην Αριδαία. Επικεφαλής του 2^ου τάγματος Καϊμακτσαλάν ήταν ο Καπετάν Αράπης (Κατωπόδης Γεράσιμος), μόνιμος αξιωματικός. Άνθρωπος δραστήριος και αγαπητός στους μαχητές του. Αρχηγός της επιχείρησης ορίστηκε ο μόνιμος αξιωματικός Γεώργιος Οικονόμου, διοικητής του 16^ου Συντάγματος Βερμίου, με το ψευδώνυμο Μπαρμπαγιώργης. Στην επιχείρηση πήραν μέρος και δύο ομάδες του εφεδρικού ΕΛΑΣ, μία από την Αριδαία με 25 άνδρες και επικεφαλής τον Γιώργη Σκελιδά και μία από τους Προμάχους επίσης με 25 άνδρες.

    Τα τμήματα που θα ενεργούσαν την επιχείρηση συγκεντρώθηκαν στο Μοναστηράκι και ξεκίνησαν το βράδυ της 6^ης προς 7^η του Γενάρη 1944. Σταθμός Διοίκησης ήταν το σπίτι του Χατζή στη δυτική άκρη της Αριδαίας.

    Στόχοι της επιχείρησης ορίστηκαν οι εξής:

1. Η αποθήκη, όπου ήταν εγκατεστημένα τα πολυβόλα και οι όλμοι των Γερμανών. Τον στόχο αυτόν θα τον χτυπούσε ο ‘διεθνής λόχος’ (Ρώσοι, Ιταλοί, Πολωνοί, Αυστριακοί, Μαροκινοί κ.τ.λ.) με επικεφαλής τον Καπετάν Σπύρο. Αποστολή είχαν να περιορίσουν τον εχθρό στο χώρο της αποθήκης.

2. Άλλο τμήμα με οδηγό τον Κώστα Καρανίκα από την Αριδαία θα χτυπούσε τον ασύρματο των Γερμανών που ήταν εγκατεστημένος στο κέντρο της πόλης στο μαγαζί του Τυμπανίδη.

3.  Η Στρατιωτική Λέσχη στο κέντρο της πόλης.

4. Το σπίτι του χασάπη Φωτιάδη Σίμου, όπου έμενε ο Γερμανός Φρούραρχος, συνταγματάρχης ή στρατηγός του γερμανικού στρατού (Το σπίτι αυτό υπάρχει σήμερα στην Αριδαία και διασκευασμένο χρησιμοποιείται ως καφετέρια). Οδηγός του τμήματος θα ήταν ο ίδιος ο νοικοκύρης του σπιτιού, ο Φώτης Φωτιάδης, αδελφός του Σίμου. Μαζί θα πήγαινε ως σύνδεσμος ο Εφεδροελασίτης φούρναρης Λευτέρης Κασσιανίδης.

5. Το σπίτι του σιδερά Ματθαίου και το σπίτι του Τζιτζιρίδη Γιάννη, όπου βρίσκονταν Γερμανοί.

6. Το κτήριο της Αστυνομίας, όπου βρίσκονταν 15 περίπου χωροφύλακες.

7. Η ‘Κόκκινη Αποθήκη’, όπου ήταν οι στάβλοι των Γερμανών και ο στρατός.

    Σκοπός της όλης επιχείρησης ήταν να παρενοχληθεί ισχυρά ο εχθρός και να συλληφθεί ο Γερμανός Φρούραρχος. Στις 9 η ώρα το βράδυ άρχισε η επιχείρηση. Το τμήμα που είχε την κύρια αποστολή, τη σύλληψη του Φρουράρχου, ενήργησε κεραυνοβόλα. Κύκλωσε το σπίτι και ένας Ελασίτης μαζί με το ρωμαλέο Εφεδροελασίτη Λευτέρη Κασσιανίδη, ο ένας με το μαχαίρι και ο άλλος με το αυτόματο στο χέρι, ανέβηκαν τις σκάλες του σπιτιού. 

Ο Φρούραρχος και ο υπασπιστής του υπολοχαγός κοιμούνταν σε δύο διαφορετικά δωμάτια. Στο άκουσμα των πυροβολισμών πετάχτηκαν από τον ύπνο. Πρώτος βγήκε ο υπασπιστής και όρμησε γυμνός όπως ήταν κατά τη σκάλα. Ήταν ακριβώς τη στιγμή που ανέβαινε ο Ελασίτης με το μαχαίρι στο χέρι. Έτσι όπως βρέθηκαν φάτσα με φάτσα ο ένας όρμησε πάνω στον άλλον. Πιο επιδέξιος ο Γερμανός με μια κλωτσιά τινάζει το μαχαίρι από το χέρι του Ελασίτη, πηδάει τις σκάλες και χάνεται στους δρόμους. 

Έπεσε όμως λίγο πιο πέρα πάνω στην ομάδα που φρουρούσε τη Λέσχη. Η ομάδα αυτή τον πυροβόλησε και τον ξάπλωσε νεκρό στον δρόμο. Μα και ο Φρούραρχος πρόλαβε και άρπαξε το αυτόματό του και πρόβαλε αντίσταση στον Λευτέρη που όρμησε να τον συλλάβει. Πιάστηκαν στα χέρια, γιατί υπήρχε εντολή να συλληφθεί ο Φρούραρχος κι όχι να σκοτωθεί. Άρχισε γερή πάλη πάνω στο κρεβάτι του Γερμανού. 

Ήταν και οι δύο γεροί άντρες. Με το αυτόματο στα χέρια προσπαθούσαν ο ένας να αφοπλίσει τον άλλον και να τον πιάσει ζωντανό και ο άλλος να σκοτώσει τον αντίπαλο. Άκουσε τον γδούπο από το πάλεμα ο Ελασίτης και έτρεξε κατά ’κει. Τους πέτυχε τη στιγμή που ο Γερμανός προσπαθούσε να οπλίσει το αυτόματο. Ορμάει και τον καρφώνει με το μαχαίρι. Ο Φρούραρχος έπεσε νεκρός. Πήραν τον οπλισμό που βρήκαν εκεί, αυτόματο, πιστόλι, χειροβομβίδες, κιάλια, χάρτες κ.λ.π. καθώς και τη στολή του Φρουράρχου και τράβηξαν για το Σταθμό Διοίκησης. 

Εκεί ο διοικητής Μπαρμπαγιώργης νόμισε ότι το είχαν σκάσει από τα τμήματά τους. Νευρικός και απότομος καθώς ήταν, χωρίς να τους ρωτήσει γιατί ήρθαν, αγρίεψε κι άρχισε να τους κατσαδιάζει. Ο Σκελιδάς που στο μεταξύ είχε πάει μέχρι το σπίτι που έμενε ο Φρούραρχος και ήξερε τι είχε συμβεί τον καθησύχασε και του εξήγησε πώς έχει το ζήτημα. Του έδειξε τον οπλισμό και τη στολή του Φρουράρχου. 

Μετά από αυτό ο αρχηγός συνήλθε, κατέβασε το κεφάλι και ζήτησε συγγνώμη, μα στεναχωρήθηκε που ο Φρούραρχος δεν πιάστηκε ζωντανός. Αν πιανόταν ζωντανός, θα ήταν μεγάλη επιτυχία.

    Ο εχθρός είχε απώλειες τον Φρούραρχο, τον υπασπιστή, 19 νεκρούς στρατιώτες και πολλούς τραυματίες.

    Ο συγγραφέας Θανάσης Μητσόπουλος στο εξαιρετικό του βιβλίο «Το 30ό Σύνταγμα του ΕΛΑΣ», ενώ μάς διασώζει με λεπτομέρειες την καταπληκτική αυτή επιχείρηση, στην επική μονομαχία, προφανώς από πλημμελή ενημέρωση, συγχέει τους ρόλους του Ελασίτη και του Εφεδροελασίτη.

    Το 1984 με τον νεαρό μας τότε Μορφωτικό Σύλλογο Εξαπλατάνου ‘Μενέλαος Λουντέμης’ οργανώσαμε εκδήλωση για την Εθνική Αντίσταση στην αίθουσα τελετών του Δημοτικού Σχολείου. Ο Λευτέρης Κασσιανίδης μου έκανε την τιμή να παραστεί ως τιμώμενο πρόσωπο στην εκδήλωσή μας και να μιλήσει για πρώτη φορά για την επιχείρηση και τον ρόλο του σ’ αυτήν. Σε κατάμεστη αίθουσα, σε σιγή ασυρμάτου, ταπεινός και εμφανώς συγκινημένος, μας μίλησε και έβαλε τα πράγματα στη θέση τους.

    Σε κάθε περίπτωση, ενώ ανδριάντας του ήρωά μας Λευτέρη Κασσιανίδη έπρεπε να κοσμεί την πόλη μας, ούτε ένα δρομάκι ούτε ένα σχολείο δεν ονοματοδοτήθηκε με το όνομά του.

    Ποτέ, βέβαια, δεν είναι αργά.

 

Ο Λευτέρης Κασσιανίδης σε εκδήλωση για την Εθνική Αντίσταση αφηγείται το ρόλο του στην επιχείρηση της Αριδαίας.

    Ας κλείσει αυτό άρθρο με τη φράση του γίγαντα της ιστοριογραφίας και θεμελιωτή της ιστορικής επιστήμης Θουκυδίδη. Στον Επιτάφιό του γράφει: «άθλα γαρ οις κείται αρετής μέγιστα, τοις δε και άνδρες άριστοι πολιτεύουσιν» (= Εκεί που έχουν θεσπιστεί μέγιστα βραβεία ανδρείας, εκεί αναδεικνύονται και ζουν άριστοι άνδρες).

 Βιβλιογραφία:

Θανάσης Μητσόπουλος «Το 30ό Σύνταγμα του ΕΛΑΣ», Γενεύη, 1971, σ. 159-162

Τάσος Καρατζόγλου «Η Αλμωπία στο διάβα των αιώνων», Αριδαία, 2009, σ.149-152

 

                                                                                      Τάσος Καρατζόγλου

                                                                                             Φιλόλογος

-------------------------

To Almopia24.gr θεωρεί δικαίωμα του κάθε αναγνώστη να εκφράζει ελεύθερα τις απόψεις του. Ωστόσο, τονίζουμε ρητά ότι αυτό δε σημαίνει ότι υιοθετούμε τις απόψεις αυτές, καθώς αυτές εκφράζουν τον εκάστοτε χρήστη, σχολιαστή ή αρθρογράφο.